İran ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) arasındaki gerilim tırmanıyor. Tahran yönetimi, IAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi'nin ülkeye girişine izin vermeyeceğini duyurdu. Bu karar, İran'ın nükleer programına ilişkin endişeleri daha da artıracak gibi görünüyor.

Neden Bu Karar Alındı?

İranlı yetkililer, Grossi'yi İsrail ve ABD'nin ülkedeki nükleer tesislere yönelik saldırılarını kınamamakla ve bu saldırıları meşrulaştırmakla suçluyor. Ayrıca, Grossi'nin Tel Aviv yönetiminin eylemlerine destek verdiğini ve İran'ın ulusal güvenliğine karşı ihanetlerde bulunduğunu iddia ediyorlar. İran lideri Ayetullah Ali Hamaney'in Başdanışmanı Ali Laricani, bu durumu sert bir dille eleştirerek, "Savaş bitince Grossi'nin hesabını göreceğiz" şeklinde bir açıklama yaptı.

İran'ın Nükleer Anlaşma Adımları

İran Meclisi, 25 Haziran'da "İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri’nin son saldırılarına ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın bu saldırıları kınamamasına karşı Ajans ile tüm iş birliğini askıya almasını zorunlu kılan" bir yasa tasarısını kabul etti. Bu yasa, IAEA denetçilerinin ülkeye girişini yasaklıyor ve ajansa nükleer faaliyetlere ilişkin rapor sunulmasını engelliyor. Ayrıca, hükümetin Grossi ile herhangi bir iş birliği yapması da yasaklanmış durumda.

• Güvenlik Güvencesi: İran'ın egemenliği, toprak bütünlüğü, nükleer tesisleri ve bilim insanlarının güvenliği uluslararası güvence altına alınmalı.
• Hak Güvencesi: İran'ın NPT'nin 4. maddesi kapsamındaki uranyum zenginleştirme hakkına tam saygı gösterilmeli.

Bu koşulların sağlanıp sağlanmadığına dair raporlar, İran Atom Enerjisi Kurumu ve Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi tarafından değerlendirilecek.

IAEA'nın Tepkisi Ne Oldu?

Grossi, İran'ın bu kararına "büyük endişe" duyduğunu belirtti ve İran'ın işbirliğini "tek taraflı" olarak askıya alamayacağını savundu. Ayrıca, İran'ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'na imza attığını ve bu nedenle bir denetim sistemine tabi olması gerektiğini vurguladı. Grossi, İran'ın nükleer tesislerini ziyaret etmek istediğini ve denetimlerin devam etmesi için Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'ye mektup yazdığını da açıkladı. Arakçi ise Grossi'yi "görevine ihanetle" suçlayarak, "Grossi'nin güvenlik önlemleri bahanesiyle bombalanan yerleri ziyaret etmekte ısrar etmesi anlamsızdır ve hatta muhtemelen kötü niyetlidir" ifadelerini kullandı.

İran ile IAEA arasındaki bu gerilim, nükleer anlaşmanın geleceği hakkında soru işaretleri yaratıyor. İran'ın nükleer programına ilişkin şeffaflığın azalması, uluslararası toplumun endişelerini artırabilir ve bölgedeki istikrarı olumsuz etkileyebilir. Önümüzdeki günlerde taraflar arasında nasıl bir diyalog kurulacağı ve bu krizin nasıl aşılacağı merakla bekleniyor.