Mekanik ayrılmış kanatlı eti (MAKE), son zamanlarda sıkça duyduğumuz bir terim. Peki, tam olarak nedir bu MAKE? Tavuk veya hindi gibi kanatlı hayvanların karkaslarından, özel makineler yardımıyla kemiklere yakın bölgelerdeki etlerin ayrılmasıyla elde edilen bir et türüdür. Bu işlem, hayvanın kesilmesinden sonra elle çıkarılamayan, kemiklere sıkıca tutunmuş et parçalarının yüksek basınçlı makinelerle sıyrılması prensibine dayanır. Genellikle püre kıvamında olan MAKE, işlenmiş et ürünlerinde sıklıkla kullanılır. Ancak, normal etten farklı görünümü ve dokusu nedeniyle doğrudan tüketilmez, mutlaka işlenmesi gerekir. Bu yazımızda, MAKE hakkında merak edilen tüm detayları ve kullanım alanlarını inceleyeceğiz.
MAKE Nedir? Nasıl Elde Edilir?
Mekanik ayrılmış kanatlı eti (MAKE), kanatlı hayvanların karkaslarından mekanik yöntemlerle elde edilen bir et ürünüdür. Türk Gıda Kodeksi'nde de tanımlandığı gibi, bu işlem sırasında kas liflerinin yapısı kaybolur veya değişir. MAKE üretiminde kullanılan makineler, kemiklere yakın bölgelerdeki etleri yüksek basınçla sıyırarak püre haline getirir. Bu yöntem, et verimliliğini artırmak amacıyla kullanılır, ancak elde edilen ürünün kalitesi ve besin değeri normal ete göre düşüktür.
MAKE üretim süreci şu adımlardan oluşur:
- Karkas Hazırlığı: Kanatlı hayvanların karkasları temizlenir ve parçalara ayrılır.
- Mekanik Ayırma: Karkas parçaları, özel makinelerde yüksek basınç altında işlenir. Bu makineler, kemiklere yakın etleri sıyırarak püre haline getirir.
- Eleme ve Temizleme: Elde edilen et püresi, kemik parçacıklarından ve diğer kalıntılardan arındırılır.
- Paketleme ve Depolama: Temizlenen MAKE, uygun koşullarda paketlenir ve depolanır.
MAKE Nerelerde Kullanılır?
MAKE, genellikle işlenmiş et ürünlerinde kullanılan bir hammaddedir. Ucuz maliyeti nedeniyle, özellikle aşağıdaki ürünlerde sıklıkla karşımıza çıkar:
- Sosis ve Salam: MAKE, sosis ve salam gibi emülsifiye et ürünlerinin üretiminde dolgu maddesi olarak kullanılır.
- Nugget ve Köfte: Tavuk nugget ve köfte gibi ürünlerde, etin hacmini artırmak ve maliyeti düşürmek amacıyla MAKE kullanılabilir.
- Hazır Yemekler: Bazı hazır yemeklerde, özellikle etli yemeklerde MAKE kullanımı yaygındır.
- Evcil Hayvan Mamaları: Evcil hayvan mamalarında da MAKE, protein kaynağı olarak kullanılabilir.
Türk Gıda Kodeksi, MAKE kullanımını belirli kurallara bağlamıştır. Lokanta, restoran, otel ve hazır yemek üreten işletmeler gibi son tüketiciye yemek hizmeti veren işletmelere veya doğrudan son tüketiciye mekanik ayrılmış kırmızı et ve mekanik ayrılmış kanatlı eti satışı yapılamaz ve bu işletmelerde mekanik ayrılmış kırmızı et ve mekanik ayrılmış kanatlı eti kullanılamaz. Etiketlerde MAKE kullanıldığı bildirilen kanatlı emülsifiye et ürünlerinde kalsiyum oranı 750 mg/kg'ı geçemez. Tüketicilerin bilinçli seçimler yapabilmesi için, ürün etiketlerinde MAKE içeriği açıkça belirtilmelidir.
MAKE Hakkında Bilinmesi Gerekenler
MAKE kullanımıyla ilgili bazı önemli noktalar şunlardır:
- Kalsiyum Miktarı: MAKE içeren ürünlerdeki kalsiyum miktarı, normal et ürünlerine göre daha yüksek olabilir. Bu nedenle, özellikle böbrek rahatsızlığı olan kişilerin MAKE içeren ürünleri tüketirken dikkatli olmaları önemlidir.
- Hijyen Koşulları: MAKE üretiminde hijyen koşullarına dikkat edilmesi, ürünün güvenliği açısından kritik öneme sahiptir. Üretim sürecinde uygun hijyen standartlarına uyulmaması, mikrobiyal kontaminasyon riskini artırabilir.
- Besin Değeri: MAKE'in besin değeri, normal ete göre daha düşüktür. Özellikle protein kalitesi ve vitamin-mineral içeriği açısından farklılıklar olabilir.
Sonuç olarak, mekanik ayrılmış kanatlı eti (MAKE), işlenmiş et ürünlerinde yaygın olarak kullanılan bir hammaddedir. Ucuz maliyeti nedeniyle tercih edilse de, besin değeri ve hijyen koşulları açısından dikkatli olunması gereken bir üründür. Tüketicilerin, ürün etiketlerini dikkatlice okuyarak ve bilinçli seçimler yaparak sağlıklarını korumaları önemlidir. MAKE içeren ürünleri tüketirken, kalsiyum miktarına ve üretim koşullarına dikkat etmek, olası riskleri en aza indirebilir.
